Đúng 2013 năm trước đây, Đức Chúa Jesus Christ (“Đấng Cứu chuộc lỗi cho Thế gian = Đấng Cứu Thế) đã Giáng Sinh để cứu chuộc rất nhiều lầm lỗi của loài người, theo giáo lý Thiên Chúa.

Ngay tên gọi của Đức Chúa đã nói rất rõ rằng loài người nhiều tội lắm. Nhiều đến nỗi Chúa Trời đã từng nổi giận tạo nên nạn Hồng Thủy để dâng nước làm chìm mọi kẻ độc ác, xấu xa. Thế nhưng, vẫn còn người tốt là ông già Noé (Noah)! Đây là một trong những triết lý độc đáo trong tư tưởng của Kinh Thánh. Nhờ lòng tốt, Nóe được Chúa báo cho biết để đóng thuyền, cứu được gia đình ông và các sinh vật, mỗi loài, một đôi.

Thời gian trôi qua, bản tính xấu xa của con người không những không bị mất đi mà còn hoành hành dữ dội và ngang ngược hơn. Không còn cách nào khác, Đức Chúa Trời đã phải cho con mình đầu thai xuống trần thế để gánh bớt tội lỗi cho con người.

Như vậy, Chúa Jesus đã giáng sinh để gỡ bỏ lỗi lầm, giải bớt những hiềm khích, khuyên răn con người làm điều phước đức để hưởng ân điển của Chúa. Chúa dạy con người rất nhiều điều. Chúa dạy con người phải sống vì người khác: “Vả lại, chẳng có người nào trong chúng ta vì chính mình mà sống” (Rô-ma, 14.7). Chúa đem đến cho con người sự lạc quan vui sống khu khuyên nhủ con người luôn giữ vững đức tin và “Hãy xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho” (Ma-thi-ơ, 7.7). Chúa cũng biết rõ giữa con người với chính quyền bao giờ cũng có những điểm khó tương đồng và một số cá thể có thể hiểu lầm đưa đến kết quả đáng tiếc, nên Người đã căn dặn rằng: “Mọi người phải vâng phục chính quyền trên mình; vì chẳng có quyền nào mà không đến bởi Đức Chúa Trời” (Rô-ma, 13.1). Chúa còn kêu gọi: “Hỡi dân ngoại, hãy đồng vui cùng dân Chúa” để “người mạnh kẻ yếu phải hòa – hiệp nhau” (Rô-ma, 15.1-10). Chúa còn khuyên con người phải luôn hướng tới sự công bình, vì sẽ được no đủ. Phước cho những kẻ làm cho con người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời” (Ma-thi-ơ, 5.6-9)…

Đồng bào giáo dân luôn kính Chúa, làm tròn bổn phận công dân trong thời đại mới. Hiểu rõ tâm nguyện đó, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến đồng bào công giáo, coi đây là vấn đề nguyên tắc của lẽ phải, công bình như Chúa Jesus vẫn hằng mong mỏi.

Cách đây đúng 60 năm, năm 1948, giữa công việc lãnh đạo kháng chiến nặng nề, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn gửi thư cho đồng bào Công giáo nhân lễ Giáng Sinh: “Nhờ Chúa mà đến nay, dân tộc ta đã đoàn kết lại càng đoàn kết hơn”, rồi đây, thắng lợi sẽ cho chúng ta lễ Chúa long trọng hơn, trong một bầu không khí vui vẻ và tươi sáng của một nước hoàn toàn thống nhất và độc lập” (Hồ Chí Minh tuyển tập, t. 5, tr. 538).

Đọc lại những dòng đó của Hồ Chủ tịch chúng ta thấy thấm thía và sâu sắc biết bao tình cảm và trí tuệ của Bác Hồ. Hồ Chủ tịch đã nhận thức rất rõ về công lao của Đức Chúa trong “vai trò” hướng dẫn, hòa hiệp để kiến lập khối đại đoàn kết toàn dân. Lời khẳng định của Hồ Chủ tịch về “lễ Chúa long trọng hơn” đã, đang và sẽ mãi là hiện thực.

Xin chúc mừng Lễ Giáng Sinh hạnh thuận, công bình!

Nguồn gốc của Giáng sinh, Cây thông và ông già No-en

Lễ Giáng Sinh là lễ kỷ niệm ngày sinh nhật của Chúa Jesus. Tuy lễ Giáng Sinh là ngày lễ của những người theo đạo Thiên Chúa, nhưng cứ đến ngày lễ này thì mọi người, bất cứ theo đạo nào, cũng được hưởng niềm vui tự nhiên do không khí Giáng Sinh mang lại.

Không phải chỉ những người tin theo đạo Thiên Chúa mới đi lễ nhà thờ, chăng đèn kết hoa trước nhà, và trưng bày cây Nô-En (Noel) trong phòng khách mà mọi người dù theo bất cứ đạo nào cũng tổ chức ăn mừng lễ Giáng Sinh. Người người đều vui, cảm thông, và hưởng trọn niềm ấm cúng thanh bình cùng yêu thương trong mùa Giáng Sinh đầy hy vọng vì Mùa Giáng Sinh đã tạo cơ hội giúp mọi người bỏ hết những hận thù và ích kỷ nhỏ nhen nếu có mà họ không thể thực hiện trước đó được.

Có rất nhiều người cảm thông ý nghĩa của mùa Giáng Sinh một cách tự nhiên mà không thắc mắc hay băn khoăn gì. Nhưng nếu tìm hiểu thêm ý nghĩa của Lễ Giáng Sinh, Cây Nô-En, và Ông Già Nô-En, chúng ta sẽ thấy thú vị vô cùng.

I. Lễ Giáng Sinh

Tiếng Anh gọi Lễ Giáng Sinh là Christmas, tiếng Anh cổ thời xưa gọi Lễ Giáng Sinh là Cristes Maesse. Từ Cristes Maesse có nghĩa ngày lễ của Chúa (Christ’s Mass). Ngày Lễ Giáng Sinh được tổ chức vào 25 Tháng 12 dương lịch để kỷ niệm ngày sinh của Chúa Jesus Christ và được coi là ngày nghỉ lễ chính thức của các nước có người theo đạo Thiên Chúa.

Câu truyện về ngày sinh của Chúa Jesus có tên bằng tiếng Anh là Nativity. Chúa Jesus do Đức Mẹ Đồng Trinh tự nhiên mang thai mà sinh ra. Sự thụ thai này do quyền lực thần diệu của Thượng Đế tạo ra trong khi bà Mary còn đồng trinh. Chúa Jesus được sinh ra trong một chuồng ngựa (stable) tại Bethlehem và được đặt trong máng cỏ (manger) vì lúc đó trong nhà trọ (inn) không còn một phòng trống nào. Sau đó, Chúa Jesus được Đức Mẹ Mary và chồng của bà là Joseph nuôi nấng tại Nazareth, một thành phố ở phía bắc Israel. Khi được 12 tuổi, Chúa Jesus đến giáo đường ở Jerusalem và đã làm kinh ngạc các giáo sư về môn Mosaic Law với sự hiểu biết của ngài.

Khi lớn lên, Chúa Jesus chọn được 12 người Tông Đồ cùng ngài đi khắp nơi ở Palestine để giảng đạo, chữa bệnh, và thực hiện các phép lạ. Một trong những phép lạ đó là phép “Loaves and Fishes” (những ổ bánh mì và những con cá). Chuyện phép lạ này được người ta truyền lại là khi Chúa Jesus thuyết giảng ở một đám đông trong lúc họ rất đói, người ta chỉ tìm thấy 5 ổ bánh mì và 2 con cá. Thế mà nhờ Chúa Jesus làm phép trên 5 ổ bánh mì và 2 con cá này rồi ra lệnh cho các đệ tử của ngài phân phát đồ ăn cho tất cả mọi người. Sau khi mọi người được phát đầy đủ đồ ăn và ăn một cách no nê, người ta thấy 12 chậu đồ ăn vẫn còn đầy.

Nhờ việc đi rao giảng lời của Thượng Đế, ngài đã có rất nhiều tín đồ và đồng thời cũng có nhiều kẻ thù. Cuối cùng, Chúa Jesus bị tên Judas Iscariot phản bội, bị Pontius Pilate – người lãnh đạo dân Do Thái lúc bấy giờ kết án, và bị chính quyền La Mã đóng đinh trên thập tự giá. Những người Thiên Chúa giáo tin là ngài đã cải tử hoàn sinh và sự phục sinh này đã cứu vớt được bao linh hồn.

Theo những tài liệu liên quan tới ngày sinh nhật của Chúa Jesus, người ta thấy Chúa Jesus không phải sinh vào ngày 25 tháng 12 mà có thể vào tháng 4 hay tháng 5 và có lẽ trước đó 3 năm, tức là cách đây (2007) là 2010 năm. Tây lịch được tính theo năm đầu tiên sau khi Chúa sinh ra đời. Theo niên giám La Mã, Lễ Giáng Sinh đầu tiên được tổ chức ở La Mã vào năm 336 Tây Lịch Kỷ Nguyên. Tuy nhiên, ở miền đông đế quốc La Mã, một buổi lễ được tổ chức vào ngày 6 tháng giêng để kỷ niệm chung cho ngày sinh nhật và ngày rửa tội của Chúa Jesus. Cũng vào ngày 6 tháng giêng này ở Jerusalem thuộc Do Thái (Israel) người ta chỉ tổ chức lễ kỷ niệm ngày sinh nhật của Chúa mà thôi.

Mãi vào thế kỷ thứ IV, hầu hết các nhà thờ ở miền đông đế quốc La Mã mới chấp nhận tổ chức sinh nhật Chúa Jesus Christ vào ngày 25 tháng 12. Trong lúc ấy ở Jerusalem, người ta vẫn chống đối việc tổ chức Lễ Giáng Sinh. Nhưng về sau này, Lễ Giáng Sinh lại được chấp nhận ở Jerusalem. Các nhà thờ ở nước Armenia, một nước ở Tây Á, đã không chấp nhận Lễ Giáng Sinh. Họ tổ chức ngày sinh nhật của Chúa vào 6 tháng giêng. Sau khi Lễ Giáng Sinh, 25 tháng 12, được thiết lập ở miền đông đế quốc La Mã, ngày kỷ niệm lễ rửa tội của Chúa được tổ chức vào 6 tháng giêng, ngày mà ba vị thông thái (Magus) từ miền đông đế quốc La Mã đến Bethlehem để chiêm ngưỡng Chúa Hài Đồng.

Những tục-lệ cổ-truyền về Lễ Giáng Sinh bắt nguồn từ sự trùng hợp ngày sinh của Chúa với những ngày lễ kỷ-niệm về nông tang và mặt trời vào mùa đông (Winter Solstice) của những người không theo đạo Thiên Chúa.

Ở La Mã, ngày 17 tháng 12 là ngày lễ Saturnalia để kỷ niệm thần Saturn. Đây là thời gian ăn chơi tưng bừng nhất và là dịp để mọi người trao đổi quà kỷ niệm. Ngày 25 tháng 12 cũng được coi là ngày sinh nhật của Thần Mithra, Thần Toàn-Chân-Thái-Dương, thuộc xứ Ba Tư. Năm mới của người La Mã là ngày 1 tháng giêng dương lịch. Vào những dịp này người ta trang hoàng nhà cửa bằng cây lá xanh tươi và hoa đèn rực rỡ. Trẻ con và người nghèo được trao quà tặng.

Lửa, đèn, và nến là vật tượng trưng của sự ấm cúng và sự sống, nó luôn luôn liên hệ với các lễ lạc vào mùa đông của cả những người theo đạo Thiên Chúa và các đạo khác. Từ thời trung cổ, cây thông, một loại cây vạn niên thanh, là biểu hiệu cho sự sống và luôn luôn liên hệ với Lễ Giáng Sinh.

II. Cây Nô-En

Tiếng Nô-En mà người Việt ta thường dùng bắt nguồn từ chữ Pháp là “Noel” và có nghĩa là Giáng Sinh. Cây Nô-En có tên bằng tiếng Anh là Christmas Tree. Cây Nô-En thường là cây thông nhân tạo làm bằng ni-lông (nylon) hay là cây thông thật được chặt ở rừng đem về nhà. Người ta trang trí cây thông này bằng dây đèn đủ màu cùng với các đồ trang hoàng khác như giấy bạch kim để giả làm tuyết-phủ, kẹo xanh trắng đỏ có hình cây gậy ba-toong (candy canes), các gói quà giả, các quả bóng nhỏ đủ màu làm bằng thủy tinh, hình thiên thần, và cây thánh giá, v.v. Cây thông sau khi được trang hoàng như thế có tên là cây Nô-En. Dưới chân cây Nô-En người ta có các gói quà do những người trong gia đình mua để tặng cho nhau. Cây Nô-En là một thứ không thể thiếu được trong mùa Giáng-Sinh.

Việc dùng cành thông và vòng hoa kết bằng lá xanh (wreath) treo ở mặt ngoài cánh cửa nhà để biểu-lộ sự ước mong vĩnh cửu cho đời sống con người là cổ tục của người Ai Cập (Egyptian), Trung Hoa, và Do Thái. Việc tôn thờ cây thông và vòng hoa rất được thông dụng ở Châu Âu đối với người không theo đạo Thiên Chúa. Tục lệ này vẫn còn tồn tại sau khi họ nhập đạo Thiên Chúa.

Người ở các nước Thụy Điển, Đan Mạch, và Na Uy, gọi chung là người Scandinavian, thường trang hoàng nhà cửa và vựa lúa với các loại cây vạn niên thanh vào dịp năm mới để xua đuổi ma quỉ. Họ còn dựng cây cho chim trú ngụ trong mùa Giáng Sinh. Phong tục này còn có ở Đức. Người ta đặt cây Nô-En ngay ở lối ra vào hay ở trong nhà vào những ngày nghỉ lễ giữa mùa đông.

Cây Nô-En hiện đại ngày nay có được là do phong tục của Tây Đức. Cái khung cảnh chính của vở kịch nổi tiếng hồi trung cổ về sự tích Ông Adam và Bà Eve là một cây thông có treo những quả táo gọi là Cây Thiên Đàng tượng trưng cho Vườn Địa Đàng (Garden of Eden). Người Đức dựng Cây Thiên Đàng (Paradise Tree) trong nhà vào ngày 24 tháng 12, ngày hội tôn giáo, để kỷ niệm Ông Adam và Bà Eve. Người ta treo những miếng bánh bít-qui (biscuit) gọi là wafers trên Cây Thiên Đàng tượng trưng cho dấu hiệu của Chúa Jesus đứng ra chuộc tội cho nhân loại. Sau này người ta thay thế bánh Wafers bằng bánh cúc-ki (cookie) có đủ hình-dáng khác nhau. Cả những cây đèn cầy hay nến cũng được dùng làm biểu tượng của Chúa đứng ra chuộc tội cho nhân loại.

Trong cùng một phòng có trưng bày cây Nô-En vào mùa Giáng Sinh, người ta còn dựng một Kim Tự Tháp Giáng Sinh (Christmas Pyramid). Đây là một cấu trúc bằng gỗ hình tam giác với các kệ để đồ (shelves). Bên trên các kệ này có bày các pho tượng nhỏ và trang trí bằng cây vạn niên thanh, đèn cầy, và một ngôi sao. Vào khoảng thế kỷ thứ 16 thì Christmas Pyramid và Paradise Tree được kết hợp lại thành cây Nô-En (Chistmas Tree). Phong-tục này đã được thịnh hành trong giáo phái Tân Giáo của Luther ở Đức vào thế kỷ thứ 18. Nhưng mãi tới một thế kỷ sau đó, cây Nô-En mới ăn rễ sâu vào truyền thống của người Đức.

Cây Nô-En được du nhập vào đất Anh từ đầu thế kỷ thứ 19 và rất được thịnh hành vào giữa thế kỷ đó. Sở dĩ được như vậy là nhờ công của Hoàng Tử Albert, chồng Nữ Hoàng Victoria. Ở Anh, vào thời đó, người ta gọi cây Nô-En là Victorian Tree. Cây Victorian Tree được trang trí bằng đèn cầy, kẹo, cùng các thứ bánh đặc biệt treo ở cành cây bằng dây băng (ribbon) hay dây giấy đủ màu.

Phong tục trưng bày cây Nô-En vào dịp Giáng Sinh đã được những người di dân gốc Đức mang vào Bắc Mỹ từ đầu thế kỷ thứ 17. Sau đó cây Nô-En được thịnh hành nhất vào thế kỷ thứ 19. Cây Nô-En còn thịnh hành ở Austria, Switzerland, Poland, và Holland trong giai đoạn này. Ở Trung Hoa, Nhật Bản, và Việt Nam, phong tục trưng bày cây Nô-En là do các nhà truyền giáo Âu Tây mang vào từ thế kỷ thứ 19 và 20.

III. Ông Già Nô-En

Từ thuở bắt đầu, Ông Già Nô-En có tên là “Saint Nicholas”. Theo truyền thuyết thì Ông Già Nô-En Nicholas có lẽ là một vị Giám Mục người Hy Lạp ở vào thế kỷ thứ 4. Nicholas được nổi tiếng về lòng tốt của ông. Tuy nhiên các nhà sử học không thể xác quyết sự kiện về đời sống cũng như sự hiện hữu của ông. Trong tiếng Anh, Ông Già Nô-En có tên là “Santa Claus”. Tiếng “Santa Clause” được dịch từ tiếng Đức “Sinter Klaes”. Trong tiếng Pháp, Ông Già Nô-En có tên là “Le Père Noel”.

Truyện thần thoại về Ông Già Nô-Enkể rằng Santa Claus tặng quà một cách bí mật cho những người gặp cảnh khó khăn. Ngoài ra, Ông Già Nô-En còn có những tên như Nicholas of Bari và Nicholas of Myra. Theo tục truyền, Ông Già Nô-En được sinh ra ở hải cảng cổ Lycia của thành phố Patara thuộc Tiểu Á-Tế-Á (Asia Minor). Khi còn trẻ, Ông Già Nô-En đi du lịch đến Palestine và Egypt. Ông trở thành Giám Mục của thành phố Myra, Lycia, thuộc Tiểu Á-Tế-Á. Ông bị tù trong vụ hành hạ những người Thiên Chúa Giáo thuộc triều đại Hoàng Đế La Mã Diocletian. Sau đó, ông được thả ra vào triều đại vua Constantine Đại Đế (Thế-Kỷ Thứ 4) và tham dự Hội Đồng Lần Thứ Nhất của Nicaea, Council of Nicaea, vào năm 325 dương lịch. Nicaea là một thành phố của Bithynia thuộc Asia Minor. Hội Đồng Council of Nicaea có mục đích xác nhận lòng tin vào Thiên Chúa và kết tội chủ thuyết Arianism, một chủ thuyết chối bỏ Chúa Jesus.

Vào thế kỷ thứ 6, lăng tẩm của ông Già Nô-En rất nổi tiếng ở Myra thuộc Tiểu Á-Tế-Á. Vào năm 1087, những người thủy thủ và lái buôn Ý đã cải táng ngôi mộ của ông và mang di hài ông về Bari, Ý-Đại-Lợi. Sự cải táng này đã là một sự kiện lịch sử và được người ta làm lễ kỷ niệm hằng năm vào ngày 9 tháng 5 dương lịch. Từ đó tiếng tăm của ông được truyền đi khắp nơi và Bari đã trở nên một trung tâm hành hương đông đảo nhất. Lăng tẩm của ông được đặt tại Đại Giáo Đường thuộc South Nicala, Bari, Ý Đại-Lợi .

Truyền thuyết về Ông Già Nô-En càng ngày càng nhiều.Chuyện đầu tiên được kể về một phép lạ rất nổi tiếng là khi ba vị sĩ quan bị kết án tử hình rồi lại được tha sau khi Vua Constantine Đại Đế nằm mơ thấy Nicholas. Kế đến là những chuyện người ta kể là Ông Già Nô-En đã từng cứu những trẻ em khỏi bao thảm họa. Lòng ngưỡng mộ đối với Ông Già Nô-En bành trướng ra khắp thế giới. Tên của ông được dùng để đặt tên cho rất nhiều nơi ở các nước. Tên họ của nhiều người cũng bắt nguồn từ tên Nicholas như: Nichols, Nicholson, Colson, và Collins.

Ông Già Nô-En đã được chọn làm vị thánh hộ mệnh của nước Nga, Hy Lạp, các hội từ thiện, các công đoàn, các trẻ em cùng thủy thủ đã được cứu vớt lên khỏi bờ biển Lycia, và các thành phố như Fribourg, Switz, và Moscow. Đã có hàng ngàn nhà thờ ở Châu Âu được xây lên để thờ Ông Già Nô-En, trong đó có một nhà thờ do Hoàng Đế La Mã Justinian Đệ Nhất xây vào thế kỷ thứ 6 ở đô thị cổ Constantinople, bây giờ là Istanbul, một thành phố lớn nhất của Turkey (Thổ Nhĩ Kỳ).

Các phép lạ của Ông Già Nô-En đã là đề tài ưa thích cho nhiều nghệ sĩ thời trung cổ. Ngày hội truyền thống về Ông Già Nô-En trở thành cơ hội cho các nghi lễ của Boy Bishop, một phong tục phổ biến của người Âu trong đó một cậu con trai được chọn làm vị Giám Mục và ở tại chức cho tới ngày Holy Innocents’ Day, tức ngày 28 tháng 12 dương lịch.

Sự biến đổi Nicholas thành Đức Cha của Lễ Giáng Sinh (Father Christmas) hay Đức Cha của tháng giêng (Father January) đã xảy ra lần đầu tiên ở Đức, rồi đến các quốc gia trong đó có Reformed Churches chiếm đa số. Tiếp đến là ở Pháp, ngày hội Ông Già Nô-En được tổ chức vào dịp Giáng Sinh và Năm Mới. Những di dân người Hòa Lan theo đạo Tin Lành ở thành phố New Amsterdam, bây giờ là thành phố New York City, đã gọi Nicholas là Nhà Ảo Thuật Nhân Đạo và sau trở thành Ông Già Nô En, tức Santa Claus.

Ở Hoa Kỳ và Anh Quốc, Nicholas là thánh hộ mệnh của mùa Giáng Sinh. Theo truyền thống, Giáng Sinh là ngày hội của gia đình và của trẻ con. Người ta trao đổi quà tặng với nhau trong dịp này. Từ năm 1969, ngày hội Ông Già Nô-En không còn được ghi lên lịch, nhưng việc tổ chức kỷ niệm Ông Già Nô-En thì được tùy nghi tổ chức theo mỗi nơi.

Ngày nay tục lệ rước Ông Già Nô-En rất thịnh hành. Tùy theo từng địa phương, người ta tổ chức cuộc rước Ông Già Nô-En (Santa Claus Parade) theo các ngày khác nhau ở mỗi thành phố, thường là vào từ trung tuần tháng 11 trở đi cho đến giữa tháng 12 dương lịch. Trong cuộc diễn hành Ông Già Nô-En này, người ta làm những xe hoa thể hiện đặc tính của từng hội đoàn hay các cơ sở thương mại và cũng thể hiện ý nghĩa của mùa Giáng Sinh. Ngoài ra, người ta còn có các ban nhạc diễn hành đi theo đám rước này để tấu lên các bài hát Giáng-Sinh. Mặc dầu thời-tiết lạnh và tuyết phủ đầy khắp không gian mà mọi người vẫn tham-dự cuộc vui một cách tưng bừng và náo nhiệt.

Ở mỗi nhà vào dịp Giáng Sinh người ta còn mua những đôi vớ hay tất (pair of socks) đỏ treo bên cạnh lò sưởi ngay chỗ ống khói. Họ tin là vào đêm Nô-En, Ông Già Nô-En sẽ cưỡi xe trượt tuyết do bầy hươu có cánh kéo từ trên trời xuống trần gian để cho ông đem túi quà vào thăm mỗi nhà qua lỗ ống khói và bí mật bỏ quà vào mỗi chiếc vớ cho trẻ con. Người ta tưởng tượng ra Ông Già Nô-En với hình dáng của một ông già béo mập, vui vẻ, có râu bạc trắng, mặc quần áo màu đỏ, và mang túi quà phát cho trẻ con vào đêm trước ngày Lễ Giáng Sinh (Christmas Eve).

Tác giả: Phạm Kim Thư